Zijn mijn klachten wel ernstig genoeg om naar een psycholoog te gaan?

Soms vragen mensen aan mij of hun klachten wel ernstig genoeg zijn om zich aan te melden bij een psycholoog. Ze zijn bang dat ze een plek bezet houden van iemand die de zorg harder nodig heeft dan zij zelf. Er zijn inderdaad lange wachtlijsten in de GGZ. Als iemand een psychische aandoening heeft, moet hij helaas vaak maanden lang wachten op behandeling.

Daarentegen is er een heel maatschappelijk veld waar psychologen werken waar de wachttijden relatief kort zijn. Deze psychologen werken met mensen die worstelen met bepaalde vragen over zichzelf, hun plek in de relatie of baan of studie en met allerlei levensvragen. Er ontstaat vaak een psychische disbalans, omdat je veel piekert over deze vragen, emotioneel meer prikkelbaar bent en slechter slaapt. Je kunt ook angsten en somberheid ontwikkelen. Maar over het algemeen functioneer je nog goed.

Onderstaande categorieën helpen je om een inschatting te maken van de mate waarin je je belemmerd voelt door psychische klachten. Dit is geen diagnose-middel, maar bedoeld om je te helpen om in te schatten welke psycholoog je het beste om hulp kunt vragen. Of misschien twijfel je over coaching? Ook dan deze indeling je helpen om een keuze te maken.

1. Je hebt (vrijwel) geen psychische klachten of de klachten die je ervaart zijn van voorbijgaande aard of zeer korte duur. Je ervaart eigenlijk maar weinig hinder in mijn functioneren.
   Bijvoorbeeld: “Ik voel me goed; ik voel tijdelijk stress na ruzie met mijn partner. Ik heb af en toe een meningsverschil met familieleden; ik voel me soms onzeker.”
2. Je hebt psychische klachten en daardoor gaat het minder goed met je op een bepaald levensgebied (werk, gezin, vrienden, hobby’s), maar je functioneert op de andere levensgebieden redelijk tot goed.
   Bijvoorbeeld: “Ik voel me somber en ik slaap slecht. Maar ik kan nog doen wat ik voorheen deed. Ik meld me soms ziek.”
3. Je hebt last van je klachten. Je ervaart de nodige problemen in je functioneren, maar je houdt je nog wel staande op meerdere levensgebieden (werk, gezin, vrienden, hobby’s).
   Bijvoorbeeld: “Ik heb regelmatig paniekaanvallen; ik heb regelmatig conflicten met vrienden, collega’s en familie; ik heb mij ziek gemeld vanwege psychische klachten, maar het huishouden gaat nog redelijk.”
4. Je kunt op geen enkel levensgebied meer functioneren (werk, gezin, vrienden, hobby’s). Je hebt ernstige klachten, maar je vertoont geen gedrag waarbij je jezelf concreet in gevaar breng of ernstig verwaarloost.
   Bijvoorbeeld: “Ik kan geen baan behouden; ik heb geen vrienden; ik heb hevige emotionele uitbarstingen; ik voer ernstige dwanghandelingen uit; ik denk vaak aan zelfdoding zonder dat ik daar concrete plannen voor maak.”
5. Je hebt zeer ernstige klachten en er is een groot risico dat je jezelf of anderen in gevaar brengt, of ernstig verwaarloost.
   Bijvoorbeeld: “Ik hoor regelmatig nare stemmen die andere mensen niet horen; ik vertoon vaak erg gewelddadig gedrag; ik verzorg mezelf niet meer; ik laat mijn huis vervuilen; ik verwond mijzelf; ik maak suicideplannen; ik kom niet meer uit bed.”

Als je jezelf herkent in categorie 1 dan kun je terecht voor coaching en counseling. Heb je meer last van je klachten en herken je jezelf in categorie 2 en 3, dan kun je terecht bij een psychosociaal therapeut. Neig je meer naar categorie 3, dan zullen de sessies frequenter zijn en wordt de afweging gemaakt om je door te verwijzen. Als je jezelf herkent in categorie 4, of 5 dan kun je het beste met de huisarts overleggen voor een verwijzing naar een GZ-psycholoog.

Lees ook:
Coach, counselor of psycholoog. Wat is het verschil?
Psycholoog, GZ-psycholoog of psychotherapeut?